Làm ở Việt Nam không sống nổi với lương

Phải nhận đồng lương quá thấp, không có chỗ gửi con khiến cuộc sống của công nhân càng khốn khó. Lao động các tỉnh đổ về thành phố lớn để làm công nhân tại các nhà máy ngày càng nhiều chính vì thế mà để giải quyết việc làm ổn định cho lao động là điều vô cùng khó khăn khi mà cả người có bằng cấp ĐH, CĐ cũng đi làm công nhân.

Xuất khẩu lao động mang lại lợi ích gì?

“Tiền lương của công nhân quá thấp, đến nỗi không đủ để trang trải cuộc sống tối thiểu. Nhiều công nhân lâm vào cảnh túng thiếu, sống cuộc sống dặt dẹo. Trực tiếp nói chuyện với nhiều công nhân, tôi không khỏi xót xa khi nghe họ tâm sự được tăng ca là niềm hạnh phúc”. Ông Vũ Quang Thọ, Viện trưởng Viện CN – Công đoàn (CĐ), đã thốt lên như vậy tại hội thảo “Việc làm, quan hệ lao động và hoạt động CĐ khi Việt Nam gia nhập Hiệp định Đối tác chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP) và Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – châu Âu (EVFTA)” do Tổng LĐLĐ Việt Nam tổ chức sáng 29-8 ở TP HCM.

Nhiều hậu quả khôn lường

Ông Thọ cho biết hiện tiền lương của nước ta chỉ hơn Lào, Campuchia, Myanmar và một số nước nghèo khác trong khu vực. Dù lương có tăng nhưng mức tăng chưa đáp ứng nhu cầu sống. Việc giải quyết tiền lương chưa thỏa đáng dẫn đến nhiều hậu quả khôn lường. Ông lo ngại: “công nhân nghèo túng dễ tha hóa, làm liều, dễ có hành vi phạm pháp, gây hại cho xã hội”.

Theo ông Phạm Văn Kết, Trưởng Ban Chính sách Pháp luật LĐLĐ TP HCM, lương bình quân ở nước ta có sự chênh lệch giữa lao động gián tiếp và trực tiếp sản xuất. Tình trạng này chủ yếu diễn ra ở doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực dệt – may, khôn khéo tận dụng lao động giản đơn trong quá trình sản xuất với đồng lương rẻ mạt.

“Doanh nghiệp chỉ trả lương cao hơn mức quy định chút ít cho lao động phổ thông để đối phó với cơ quan chức năng. Trong khi đó, các khoản phúc lợi, hỗ trợ công nhân hầu như không có. Cuộc sống khốn khó, công nhân phải tình nguyện đăng ký làm thêm nhưng thu nhập vẫn không bù đắp được giá cả thị trường tăng chóng mặt” – ông Kết nhấn mạnh.

Tình trạng Doanh nghiệp nợ lương, BHXH cũng ảnh hưởng nghiêm trọng đến các gia đình công nhân. Ông Lê Văn Ẩn, đại diện LĐLĐ tỉnh Long An, đưa ra dẫn chứng việc 40 Doanh nghiệp trên địa bàn nợ lương, BHXH hơn 80 tỉ đồng đã đẩy vô số công nhân vào cảnh bần cùng. Nhiều Doanh nghiệp nhỏ lẻ bóc lột thậm tệ sức lao động bằng cách trả lương thấp, công nhân phải cật lực tăng ca để có thêm thu nhập.

Công nhân KCX Linh Trung 1, TP HCM mua thực phẩm tại khu chợ tự phát gần công ty sau giờ làm

Khó xây nhà trẻ cho con công nhân

Bên cạnh tiền lương, việc đưa nhà trẻ vào các KCX-KCN cũng được các đại biểu cho là cấp thiết nhất, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất lao động và đời sống công nhân.

Ông Trần Hảo Trí – Phó Phòng Quan hệ lao động, Ban Quản lý các KCX-KCN TP HCM – thừa nhận số nhà trẻ ở các KCX-KCN TP chưa đáp ứng được nhu cầu của công nhân. Những khu vực đã quy hoạch lâu năm không có hạ tầng đồng bộ, như: đất xây nhà trẻ, bếp ăn… Nhiều Doanh nghiệp có chủ trương hoặc đã và đang xây dựng nhà trẻ đều gặp rắc rối trong việc tuyển giáo viên mầm non. Thời gian đưa đón con của công nhân cũng tréo ngoe do họ phải tăng ca. Hiện TP HCM chỉ có 1 trường mầm non ở KCN Hiệp Phước, phục vụ 150 con công nhân.

Bà Nguyễn Thị Như Ý, Phó Chủ tịch LĐLĐ tỉnh Đồng Nai, cho rằng tuy một số Doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư xây dựng nhưng việc sử dụng nhà trẻ chưa thực sự hiệu quả. Đơn cử, Công ty TNHH Pou Chen Việt Nam bỏ ra 50 tỉ đồng để xây nhà trẻ phục vụ 700 con công nhân. Song, khi nhà trẻ hoạt động chỉ thu hút khoảng hơn 300 cháu. “Do chi phí cao, xa nhà, bất tiện trong việc đón rước nên ít gia đình mặn mà với mô hình nhà giữ trẻ trong Doanh nghiệp” – bà Ý giải thích.

Ông Nguyễn Kiều Mới, đại diện CĐ Công ty CP Dệt may Gia Định – Phong Phú, thừa nhận: “Nhà nước chỉ cấp đất sản xuất nên Doanh nghiệp không thể cắt đất ra xây nhà trẻ. Do không tìm được chỗ gửi con cuối tuần, nhiều công nhân phải mang vào nhà máy”.

Nhiều đại biểu đề nghị nhà nước chỉ nên duyệt các đề án xây dựng KCX-KCN có nhà trẻ, nhà ăn, nhà văn hóa… Như vậy, đời sống của công nhân mới phần nào được cải thiện.